پَنجْ تَن عنوانی برای حضرت محمّد، حضرت علی، حضرت فاطمه، امام حسن و امام حسین (علیهم‌السّلام) که فضایل و مقامات مشترک و مشابه ایشان سبب امتیاز آنان در میان معصومین چهارده گانه نزد شیعه امامیه شده است. اینان به آل عبا، اصحاب کساء یا آل کسا، خمسه آل عبا و خمسه طیبه نیز مشهورند.

شهرت پنج تن، در آیات و روایات برگرفته از شأن نزول آیه تطهیر است. این آیه هنگام گردآمدن پیامبر(صلی‌ الله علیه وآله وسلم) و اهل بیت وی در زیر عبایی نازل شد. مفسّران شیعه و بسیاری از اهل سنت، اهل بیت پیامبر(صلی‌ الله علیه وآله وسلم) را در آن زمان منحصر به حضرت فاطمه (سلام الله علیها) و همسر و فرزندانش دانسته‌اند که در این آیه بدان اشاره شده و آنان را به دور از هرگونه پلیدی معرفی کرده است. عناوین آل عبا و آل کسا نیز ناظر به این امر است.
از آیات دیگری نیز فضیلت پنج تن استنباط شده است از جمله: آیه مباهله، آیه اطعام، آیه مودت، آیات ۱۹ تا ۲۲ سوره الرحمن، و آیه ۳۷ سوره بقره که مطابق بعضی روایات عامّه و خاصه در تفسیر این آیه، توسل حضرت آدم(علیه‌السلام) به انوار خمسه طیبه و خواندن خداوند به اسم‌های ایشان سبب آمرزش و قبولی توبه وی گردید و ...
در روایتی از پیامبر (صلی‌ الله علیه وآله وسلم) درباره خویشاوندانی که براساس آیه مودت، دوستی آنها واجب شده است، سؤال شد. پیامبر (صلی‌ الله علیه وآله وسلم) فرمود: مراد از آنها، علی (علیه‌السلام) و فاطمه (سلام الله علیها) و فرزندان آن دو هستند».
فخرالدین رازی با استناد به آیه مودت، صلوات تشهد و سیره پیامبر(صلی‌ الله علیه وآله وسلم)، محبت و دوستی علی(علیه‌السلام) و فاطمه (سلام‌الله‌علیها) و فرزندان آنها را واجب دانسته است و پیروی از پیامبر(صلی‌ الله علیه وآله وسلم) براساس آیاتی همچون آیه ۱۵۸ سوره اعراف، آیه ۳۱ سوره آل عمران و آیه ۲۱ سوره احزاب واجب است. بر این اساس، دوستی آنها بر همه امت واجب است.

ویکی شیعه (دانشنامه مجازی مکتب اهل بیت)

خط ثلث مسعود نجابتی ـ تصویر سازی دیجیتال به شیوه معرق حمید قربانپور ـ تولید شده در سال 1389